11 fascinerende weetjes over rode wijn

Iedereen heeft al wel eens een glaasje rode wijn gedronken, maar wist je dan ook welke wetenswaardigheden er allemaal kunnen schuilen in dat ene glas? Ik zet er voor jou graag enkele op een rijtje. De manier waarop je naar je glas wijn kijkt kan hierdoor misschien wel nooit meer hetzelfde zijn… Natuurlijk mag je deze kennis ook niet overwaarderen, als je al het onderscheid kan maken tussen mythe en wetenschap, ben je al een heel eind ver. Feit is dat deze weetjes ook maar weetjes zijn, maar dat maakt ze daarom natuurlijk niet minder leuk om eens een dood moment tijdens een etentje op te vrolijken of je gezelschap eens met een knipoog te imponeren. Of niet, want niet iedereen houdt van een wijnbetweter aan tafel...
 

1. Het drinken van rode wijn in kleine hoeveelheden is beter dan helemaal niet drinken

Het kan als een verrassing of tegenstrijdigheid klinken, maar verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een matige consumptie van rode wijn beter voor jou kan zijn dan helemaal niet drinken. Waarom? De antioxidanten die in rode wijn worden aangetroffen worden gelinkt aan een verminderde kans op hart- en vaatziekten, mortaliteit en type 2 diabetes. Natuurlijk, als je meer drinkt dan je zou moeten, worden de voordelen vervangen door toegenomen gezondheidsrisico's. Dus doe jezelf een plezier, drink rode wijn met mate, maar bovenal: geniet er bewust van.

2. Die voordelen voor de gezondheid zijn afkomstig van tannine

Vrijwel alles in wijn dat geen alcohol of water is, is een soort polyfenol. Polyfenolen omvatten tannine, kleurpigment, wijnaroma's, resveratrol en ongeveer 5000 andere plantenverbindingen. Van deze polyfenolen, zijn de meest voorkomende ‘gezonde’ in wijn Procyanidines, een soort gecondenseerde tannine die ook voorkomt in groene thee en donkere chocolade. Deze verbinding wordt specifiek geassocieerd met het remmen van cholesterolplaque in bloedvaten, wat zeer gunstig is voor de gezondheid van het hart en een langer leven.

3. Sommige rode wijnen zijn beter voor jou dan andere

Niet alle rode wijnen worden op dezelfde manier gemaakt. Sommige wijnen hebben een significant hoger niveau van "goed-voor-je-dingen" dan andere (gecondenseerde tannines - zie hierboven). Cabernet Sauvignon heeft bijvoorbeeld meer gecondenseerde tannines dan Pinot Noir, maar beide wijnen hebben veel minder dan Tannat, Petite Sirah of Sagrantino. Hoewel het nogal moeilijk is om te bepalen welke wijnen het best zijn (precies), zijn hier enkele aanwijzingen:

1. Beter een droge dan een zoete wijn

2. Rode wijnen met een lager alcoholgehalte (bij voorkeur minder dan 13% ABV) zijn beter dan wijnen met een hoog alcoholgehalte

3. Rode wijnen met meer tannine zijn beter dan lage tannine-wijnen 

   • Voorbeelden van rode wijn met veel tannine: Rode wijn die op eik heeft gerijpt (zoals Crianza, Reserva, Gran Reserva, Riserva), Barolo en Barbaresco, wijn gemaakt van de druiven: Cabernet Sauvignon, Tannat, Syrah, Nebbiolo, Sangiovese…. 
   • Voorbeelden van rode wijnen met lage tannine: Beaujolais, wijn gerijpt in RVS vaten, wijn gemaakt van druiven: Gamay , Cabernet Franc uit de Loire zoals Saumur-Champigny, Chinon and Bourgueuil, Pinot Noir druif, maar niet alle. Bijvoorbeeld dure Grand Cru uit Bourgogne bevatten vaak wél veel tannine door de rijping op houten vaten, Grenache, Dolcetto en Barbera. 

4. Jonge rode wijnen zijn beter voor jouw gezondheid dan oude rode wijnen

4. De kleur in rode wijn komt van de druivenschillen

De kleur in wijn komt van een plantpigment genaamd anthocyanine, dat voorkomt in de schil van rode druiven. Hoe langer de schillen op het sap gelaten worden tijdens het wijnmaken, hoe donkerder de wijn. Zo wordt bv. Ook rosé gemaakt, door de schillen maar heel kort in contact te laten met het druivensap.
Weetje: in Cahors gaan ze zelfs tijdens het weken de temperatuur van het sap verhogen om nòg meer kleur los te weken.

5. Naarmate rode wijnen ouder worden, worden ze lichter van kleur.

De kleur wordt minder intens naarmate de wijn ouder wordt. Zeer oude wijnen zijn bleek en doorschijnend van kleur. Zo kan je vaak aan de kleur al een vermoeden van leeftijd afleiden. Baksteenrood of terracottakleur in de rand? Die fles heeft er al een tijdje op zitten...

6. Bijna alle rode wijnen worden gemaakt van één druivensoort

Alle meest voorkomende rode wijnen, waaronder de rassen Cabernet Sauvignon, Syrah, Merlot en Pinot Noir, zijn van slechts één druivensoort: de Vitis vinifera. Dit zijn namelijk andere druiven dan diegene die je in de winkel ziet liggen als ‘eetdruiven’. Er zijn zeker andere soorten die je kan tegenkomen (er zijn ongeveer 65-70 soorten vitis), maar ze worden zeer zelden voor wijn gebruikt. Vitis vinifera wordt algemeen beschouwd als de druivensoort. En wist je dit? Vitis vinifera is niet afkomstig uit Frankrijk. Oorspronkelijk komt deze uit Oost-Europa!

7. Rode druiven bestaan al langer dan witte wijndruiven.

De gele en groen gekleurde druiven die witte wijnen produceren, zijn oorspronkelijk afkomstig van een DNA-mutatie van rode wijnstokken. Dit is een vrij overtuigende hypothese, omdat Pinot Noir en Pinot Blanc hetzelfde DNA delen, net als Cabernet Sauvignon en Sauvignon Blanc.

8. Rode wijnen bevatten vaak minder sulfieten dan witte wijnen.

Over het algemeen zijn sulfietniveaus in rode wijnen lager dan bij witte wijnen. Dit komt omdat rode wijnen chemisch stabieler zijn dan witte wijnen en niet zo snel degraderen. Dit heeft alles te maken met de aanwezige tannines in rode wijn, die als een soort van bewaarmiddel fungeren.

9. Rode wijnen kunnen ouder worden dan witte wijnen.

Rode wijnen bevatten kleur en tannine, waardoor ze over het algemeen langer worden bewaard dan witte wijnen. Vaak verwijst men hier naar ‘structuur’ en linkt men de mate van aanwezigheid hiervan aan het bewaarpotentieel van de wijn.  Let wel, om een wijn te kunnen bewaren heb je 4 dingen nodig die allemaal fatsoenlijk moeten aanwezig zijn in de wijn: aroma, zuren, tannine en alcohol. 

10. Van rode druiven kan je ook witte wijn maken

Omdat de kleur afkomstig is van druivenschillen (en niet van het sap), is het mogelijk om een witte wijn te maken van rode druiven. De wijn wordt dan  gemaakt zoals witte wijn, zonder contact met de druivenschillen. Dit gebeurt meer dan je zou denken. Een Blanc de Noirs Champagne bijvoorbeeld is een witte mousserende wijn gemaakt met Pinot Noir en Pinot Meunier (rode) druiven.

11. Je kan honderden aroma's vinden in rode wijn

Al die aroma's van kersen, bessen, jam en kruiden in een glas rode wijn zijn afgeleid van niets meer dan gefermenteerde druiven en de rijpende wijn in eiken vaten. Er zijn geen smaaktoevoegingen in goede rode wijn. Ik zeg goede, want de dag van vandaag kom je al wel vaker toegevoegde smaakstoffen in industrieel gemaakte goedkope supermarktwijnen.